Lichamelijk geheugen:
- kent een direct verband met de zintuigen
- ontstaat in de prenatale zintuiglijkheid die gekoppeld is aan de tast
- heeft een deel dat niet bewust is maar wel een beleving in gang zet
- wordt aangesproken bij nieuwe informatie waardoor we op een ander been worden gezet
- nodigt bij aanspreken ervan uit tot een omgang ermee
- komt voort uit tast met ogenschijnlijk de dubbele betekenis van aangeraakt worden en zelf aanraken
- waarbij de tastgevoelige huid als een spionerende voorpost van het lichaam is
- wordt ondergraven door presentie als kenner en gekende tastgevoeligheid dat zich beweegt in het beginnende en tegelijkertijd eindigende moment
- zorgt voor ‘antwoordelijkheid’ waarin het ik antwoorden geeft aan zichzelf ten aanzien van het leven dat geleefd wordt
- kent dankzij antwoordelijkheid een bevestigend gevoel van identiteit
- zal dankzij antwoordelijkheid de verantwoordelijkheid ondersteunen
Bewustzijn:
- is gemeten in de tijd een nakomertje
- ontstaat na de herinnering en het geheugen van andersheid
- doet zich met transcendentie voor in het weten en ervaren
- in het tegendeel, dus van niet-bewustzijn, niet-weten en een zonder-willen, ligt een mogelijkheid tot relationele presentie
Wederzijdse zorg:
- is een ethische betrekking uit nataliteit vanuit het geboren zijn als ander
- kent daarin een tweeledige ethiek van behoefte en verlangen
- als ethiek is de betrekking in de transcenderende nataliteit belichaamd
- het lichaam maakt daarom deel uit van existentiële zorg
- gebeurt in nabijheid en kan dus niet samensmelten met een ander
- vindt plaats in een ethiek die een verhouding regelt tot de ander of het andere
- neemt de ander waar in het bewustzijn dat door het ik waargenomen wordt
- houdt een voortdurend bewuste omgang in van zorgverlener met zorgvrager
- doet een beroep op ervarend denken en denkend ervaren van de zorgverlener
- is geen activiteit maar de zin – opgevat als fundament en kwaliteit van leven
- kan leiden tot een levenskwaliteit die met presentie een hoogtepunt beleeft
- zorgt bij tastzintuiglijke presentie ervoor dat bewustzijn, willen, sturen en beheersen naar de achtergrond verdwijnen
- zorgt met presentie ervoor dat het ‘er in zijn’ dat wil zeggen ‘inter esse’ ontstaat
Literatuur
Gosse A. Postma, ‘Tast als leven – Wederzijdse zorg als ethische betrekking’, Gea Nama Uitgevers, Winsum, Friesland (2018)
Website
Bijdrage van