Lichamelijk geheugen:

  • kent een direct verband met de zintuigen
  • ontstaat in de prenatale zintuiglijkheid die gekoppeld is aan de tast
  • heeft een deel dat niet bewust is maar wel een beleving in gang zet
  • wordt aangesproken bij nieuwe informatie waardoor we op een ander been worden gezet
  • nodigt bij aanspreken ervan uit tot een omgang ermee
  • komt voort uit tast met ogenschijnlijk de dubbele betekenis van aangeraakt worden en zelf aanraken
  • waarbij de tastgevoelige huid als een spionerende voorpost van het lichaam is
  • wordt ondergraven door presentie als kenner en gekende tastgevoeligheid dat zich beweegt in het beginnende en tegelijkertijd eindigende moment
  • zorgt voor ‘antwoordelijkheid’ waarin het ik antwoorden geeft aan zichzelf ten aanzien van het leven dat geleefd wordt
  • kent dankzij antwoordelijkheid een bevestigend gevoel van identiteit
  • zal dankzij antwoordelijkheid de verantwoordelijkheid ondersteunen

Bewustzijn:

  • is gemeten in de tijd een nakomertje
  • ontstaat na de herinnering en het geheugen van andersheid
  • doet zich met transcendentie voor in het weten en ervaren
  • in het tegendeel, dus van niet-bewustzijn, niet-weten en een zonder-willen, ligt een mogelijkheid tot relationele presentie

Wederzijdse zorg:

  • is een ethische betrekking uit nataliteit vanuit het geboren zijn als ander
  • kent daarin een tweeledige ethiek van behoefte en verlangen
  • als ethiek is de betrekking in de transcenderende nataliteit belichaamd
  • het lichaam maakt daarom deel uit van existentiële zorg
  • gebeurt in nabijheid en kan dus niet samensmelten met een ander
  • vindt plaats in een ethiek die een verhouding regelt tot de ander of het andere
  • neemt de ander waar in het bewustzijn dat door het ik waargenomen wordt
  • houdt een voortdurend bewuste omgang in van zorgverlener met zorgvrager
  • doet een beroep op ervarend denken en denkend ervaren van de zorgverlener
  • is geen activiteit maar de zin – opgevat als fundament en kwaliteit van leven
  • kan leiden tot een levenskwaliteit die met presentie een hoogtepunt beleeft
  • zorgt bij tastzintuiglijke presentie ervoor dat bewustzijn, willen, sturen en beheersen naar de achtergrond verdwijnen
  • zorgt met presentie ervoor dat het ‘er in zijn’ dat wil zeggen ‘inter esse’ ontstaat

Literatuur

Gosse A. Postma, ‘Tast als leven – Wederzijdse zorg als ethische betrekking’, Gea Nama Uitgevers, Winsum, Friesland (2018)

Website

Protacte – Existentiële zorg

Bijdrage van

Leander Tijdhof