Bespreking naar aanleiding van ‘Weg met Eddy Bellegueule’ van Édouard Louis ten behoeve van de bewegingswetenschappen
Leestijd ruim 2 minuten of luister via HaptonomieNet
[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/582922158″ params=”color=#ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&show_teaser=true&visual=true” width=”100%” height=”300″ iframe=”true” /]
Met ‘Weg met Eddy Bellegueule’ presenteert Édouard Louis een schrijven over wat isolatiegedrag met mensen kan doen. Het is een verhaal van intentioneel en vooral niet-intentioneel geweld en, last but not least, een zeer krampachtige intimiteit. Daarbij lijkt de afstand tussen mensen onoverbrugbaar: begeerte en weerzin wisselen elkaar snel af waardoor contact uiteindelijk beperkt blijft. Met alle gevolgen van dien.
Het totalitaire van het leed
Het is dan ook niet verwonderlijk dat hoofdpersoon Eddy geen enkele goede herinnering bewaart aan zijn kindertijd en jeugd. Er was vreugde en zelfs geluk maar in zijn levenswijsheid is leed totalitair. Alles wat niet past in dat totalitarisme verdwijnt toch in het systeem. Eddy lukt het als homoseksuele jongere niet om zich te ontdoen van een door anderen gegeven stempel. Zo houdt het totalitarisme zijn gevangenschap in.
Mensen in de omgeving van Eddy hebben weerstand tegen verandering. Het is die weerstand, als een vorm van verzet, die hun onderlinge lol initieert. Zo kunnen grappen, zelfs over de generaties, tot in de lengte van dagen worden herhaald en nog altijd leuk gevonden worden. Eddy’s gezin kenmerkt zich door een veronderstelde onmogelijkheid om iets te doen. Daardoor ontstaat een onmogelijkheid om iets te willen. In die moraal is er geen toegang meer tot wat mogelijk is.
Onmogelijkheid leidt tot geweld
Omdat handelen onmogelijk wordt gemaakt is het evenzo onmogelijk gepaste risico’s voor persoonlijke groeiprocessen te leren nemen. Die situatie leidt tot een zekere lijdzaamheid bij vrouwen en bij mannen tot het nemen van te grote risico’s die onverantwoord zijn zoals rijden bij dronkenschap, pesten, treiteren en andere gewelddadigheden die Eddy Bellegueule steeds ten deel vallen. Die gebeurtenissen beschrijft Édouard Louis indringend.
Behalve dat de vader van Eddy van pesten houdt gebruikt hij ook ander geweld gekoppeld aan een vrijwel rationele belofte: ‘ik sla tegen muren, maar ik zal nooit mijn vrouw en mijn kleintjes slaan zoals die klootzak van een vader van me’. Eddy’s moeder verwijt zichzelf dat ze nooit iets belangwekkends heeft gedaan behalve het verwekken van de kinderen en het doen van het huishouden. Ze benoemt deze dingen als fouten maar, zo stelt Eddy scherp vast, ze zijn slechts de meest perfecte uitdrukking van de gewone gang van zaken.
Bij de veel beschreven seksuele onderdrukking, het seksueel geweld en de belevenissen van ongewenste seksualiteit wordt Eddy’s opstand ertegen duidelijk gemaakt zoals elke vezel in ons lichaam bij wijze van spreken te zien zou kunnen zijn. Het is de vlucht uit zijn omgeving naar een ogenschijnlijk andere wereld die zich van Eddy noodgedwongen meester maakt. Of zou het niet zozeer naar die andere wereld zijn maar naar een andere omgang met zijn intimiteit?
Louis toont ziekmakende rafels
Het boek ‘Weg met Eddy Bellegueule’ is een uiterst vlot geschreven autobiografisch werk waarin Édouard Louis de rafelranden van ons bestaan duidelijk maakt. Het is een werk dat ons isolatiegedrag analyseert en verduidelijkt. Een gebrek aan afstemming in dat gedrag blijkt naast verschrikkend uiterst ziekmakend en traumatisch.
Literatuur
Édouard Louis, ‘Weg met Eddy Bellegueule’, De Bezige Bij, Amsterdam, 2018 (oorspr. 2014)
Dankzegging
Annotatie
Drs. Leander P. Tijdhof, ‘Hoe weerstand tegen veranderen tot trauma leidt’, https://haptonomiehaptotherapie.com/2019/01/23/hoe-weerstand-tegen-veranderen-tot-trauma-leidt/, Stichting Kenniscentrum Haptonomie Hapsis Utrecht (23 januari 2019)